قبلا در مبحث جرثقیل چیست و چه کاربردی دارد؟ با جرثقیل ها و انواع و اقسام آن ها آشنا شدیم. در این مقاله آموزشی، می خواهیم با دسته ای از مهمترین و پرکاربردترین جرثقیل ها، یعنی جرثقیل های سقفی و انواع، اجزاء و نحوه عملکرد آن ها به صورت کامل آشنا شویم.
این مقاله، کلیه اطلاعات لازم برای شناخت جرثقیل های سقفی را در اختیار شما قرار خواهد داد و به شما کمک خواهد کرد که جرثقیلی را انتخاب کنید که برای نیازهای کسب و کار شما مناسب تر است. در صورتیکه می خواهید با مراحل و روش های ساخت جرثقیل های سقفی آشنا شوید، به بخش ساخت جرثقیل های سقفی مراجعه نمائید. در این مقاله، به پرسش های زیر پاسخ داده خواهد شد:
1 – جرثقیل سقفی چیست و چه کاربردی دارد؟
2 – مهمترین مزایا و معایب جرثقیل های سقفی چیست؟
3 – انواع جرثقیل سقفی کدامند و کاربرد هر یک از آن ها چیست؟
4 – اجزای یک جرثقیل سقفی کدامند و ارتباط میان آن ها چگونه است؟
لطفا تا پایان این مقاله آموزشی با ما همراه شوید و در صورتیکه پاسخ مورد نظر خود را دریافت نکردید، با مشاوران ما تماس بگیرید تا شما را به صورت کامل راهنمایی کنند!
فهرست مطالب
جرثقیل سقفی چیست؟
جرثقیل سقفی (Overhead Crane)، یکی از انواع جرثقیل های ثابت و دائمی است که عمدتا در محیط های صنعتی، از آن برای تخلیه، حمل و نقل و بارگیری اجسام استفاده می شود. این جرثقیل ها، همانگونه که از نامشان پیداست، در فضای بالای سر و در راستای عرضی، در سقف سازه ها نصب می شوند و امکان جابجایی اجسام را در سه راستای طولی (جلو و عقب)، عرضی (چپ و راست) و ارتفاعی (بالا و پائین) فراهم می آورند.
نمونه ای از یک جرثقیل سقفی
مشخصات فنی جرثقیل های سقفی
در جدول زیر، مشخصات فنی جرثقیل های سقفی به صورت خلاصه آورده شده است:
| عنوان | شرح |
| ظرفیت جرثقیل سقفی | بسته به نوع جرثقیل سقفی، از 2 تن تا فراتر از 400 تن متغیر است. |
| دهانه سازه | از 5 متر تا فراتر از 20 متر |
همانگونه که در جدول بالا نیز مشاهده می کنید، جرثقیل های سقفی در ابعاد و ظرفیت های بسیار متنوعی طراحی و تولید می شوند و در نتیجه، بازه هزینه های تمام شده آن ها نیز بسیار متفاوت است. بنابراین، لازم است قبل از سفارش جرثقیل مورد نظر خود، نیازهای پروژه را به درستی شناسایی کنید تا هزینه های اضافی را متحمل نشوید.
مزایای و معایب جرثقیل های سقفی
در این بخش، به صورت خلاصه، مزایا و معایب جرثقیل های سقفی را بررسی خواهیم کرد:
الف) مزایای جرثقیل های سقفی
از مهمترین مزایای جرثقیل های سقفی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1 – انعطاف پذیری در طراحی و کاربرد: جرثقیل های سقفی، می توانند بر حسب نیاز، در ابعاد و ظرفیت های مختلفی طراحی و ساخته شوند. کافیست طراحی جرثقیل به گونه ای انجام شود که سازه تشکیل دهنده آن توانایی تحمل وزن جرثقیل و بارهای وارده بر آن را داشته باشد. در اینصورت، می توان اجزای مکانیکی جرثقیل را بر اساس ظرفیت مورد نیاز خود انتخاب نمود.
2 – سازگاری با محیط های مختلف: انعطاف پذیری بالای جرثقیل های سقفی در طراحی و همچنین استحکام بسیار بالای آن ها باعث شده است که این تجهیزات را بتوان در اکثر محیط های صنعتی و غیر صنعتی که شرایط بسیار متفاوتی از یکدیگر دارند، نصب کرده و از آن ها استفاده نمود.
3 – نصب آسان و سریع: جرثقیل های سقفی را به آسانی می توان به کمک یک جرثقیل کامیونی، بر روی ستون های سوله ها نصب نمود. همچنین، این جرثقیل ها، پس از کنترل و تست های اولیه، به سرعت آماده به کار خواهند بود.
4 – سادگی عملکرد: عملکرد جرثقیل های سقفی، بسیار ساده بوده و به سرعت می توان نحوه کار با آن ها را فرا گرفت. در واقع، جرثقیل های سقفی، علیرغم ابعاد بسیار بزرگی که دارند، تنها از طریق چند دکمه تعبیه شده بر روی یک دستگاه ریموت (با سیم یا بیسیم) قابل کنترل هستند.
بنابراین، برای کار با این تجهیزات، نیاز به مهارت خاص و آموزش های ویژه نیست (هر چند که هنگام کار با جرثقیل ها لازم است نکات ایمنی به خوبی رعایت شود).
5 – ظرفیت و توانایی حمل بار بسیار بالا: با توجه به اینکه جرثقیل های سقفی، جزء جرثقیل های ثابت به شمار می روند و بر روی یک سازه مستحکم بنا می شوند، در نتیجه، نسبت به جرثقیل های متحرک، ظرفیت، پایداری و کارایی بسیار بالاتری دارند.
6 – قابلیت تنظیم و سفارشی سازی: جرثقیل های سقفی را می توان برای دستیابی به عملکرد بهتر، تنظیم نمود. همچنین، در صورت نیاز، با بهره گیری از تکنولوژی های مدرن و نصب تجهیزات جانبی، می توان کارکرد این جرثقیل ها را سفارشی سازی کرده و کارآیی آن ها را افزایش داد.
7 – افزایش بهره وری و تولید: جرثقیل های سقفی، با تسهیل و بهبود سیستم گردش کار، فرآیندهای تولید و حمل و نقل را سرعت می بخشند. برای درک این موضوع، کافیست سعی کنید که یک خط تولید بزرگ را بدون وجود جرثقیل ها تصور نمائید.
8 – ایمنی: جرثقیل های سقفی، از ایمنی بسیار بالایی برخوردار هستند. این موضوع را از دو جهت می توان بررسی کرد:
کاهش خطرات جانی: جرثقیل های سقفی، با جایگزین کردن بخشی از فعالیت های انسانی، علاوه بر کاهش خطاهای انسانی در فرآیندها، موجب کاهش آسیب دیدگی ها و همچنین کاهش خطرات جانی می شوند. به بیان دیگر، این تجهیزات، با کاهش حوادث غیر مترقبه، ایمنی کارگران و افراد شاغل را در محل کار را افزایش می دهند. علاوه بر این، جرثقیل های سقفی می توانند در محیط هایی خطرناک (مانند صنایع فولاد و ذوب آهن) و آلوده به مواد شیمیایی، فلزات سنگین و تشعشعات بالا فعالیت کنند که کار کردن در آن محیط ها، برای سلامتی انسان بسیار مضر است.
کاهش خسارت های مالی: استفاده از جرثقیل های سقفی، با کاهش خطاهای انسانی حین حمل و یا کار با تجهیزات، کالاها و محصولات، موجب کاهش خسارات و آسیب های وارده به آن ها می شوند.
9 – عدم اشغال فضا ضمن پوشش کامل محیط کاری: بر خلاف جرثقیل های متحرک که بر روی زمین قرار گرفته و ضمن اشغال فضای زیادی از محیط کاری، باعث توقف فرآیندها می شوند، جرثقیل های سقفی، در سقف سازه نصب می شوند و معایب ذکر شده را نخواهند داشت. این موضوع، باعث افزایش کارایی و محبوبیت آن ها شده است.
علاوه بر این، جرثقیل های سقفی، با امکان حرکت در سه راستای طولی، عرضی و ارتفاعی، بخش اعظمی از محیط کاری را پوشش می دهند. بنابراین، با استفاده از جرثقیل سقفی در یک محیط، نیازی به استفاده از تجهیزات مشابهی نخواهید داشت.
10 – مقرون به صرفه بودن: جرثقیل های سقفی، به دلیل کارآیی بسیار بالایی که دارند، موجب صرفه جویی در زمان و کاهش شدید هزینه های تولید و حمل و نقل می شوند. این تجهیزات، زمان پیشرفت پروژه ها را به حداقل ممکن می رسانند.
ضمن آنکه مصرف انرژی آن ها (که غالبا از طریق برق تامین می شود) قابل قبول بوده و موجب صرفه‌جویی در مصرف انرژی در محیط های کاری می شوند. علاوه بر این، به دلیل استحکام بسیار بالایی که این جرثقیل ها دارند، هزینه تعمیر و نگهداری آن ها نیز ناچیز است.
ب) معایب جرثقیل های سقفی
برخی از مهمترین معایب جرثقیل های سقفی عبارتند از:
(1) ثابت بودن: همانگونه که قبلا نیز اشاره شد، جرثقیلی های سقفی، جزو جرثقیل های ثابت به شمار می روند. بنابراین، معایب کلی جرثقیل های ثابت از جمله بازه حرکتی مشخص و محدود را نیز خواهند داشت. البته این موضوع، مشکلی ایجاد نخواهد کرد، زیرا این جرثقیل ها اساسا برای کار درون محیط های صنعتی طراحی شده اند.
(2) عدم امکان نصب بر روی هر نوع سازه: برای نصب جرثقیل های سقفی، سازه حمل کننده، باید استحکام کافی داشته باشد تا بتواند وزن جرثقیل و اجسام حمل شده توسط آن را تحمل کند. بنابراین، در سازه های سبک و کم استقامت، امکان نصب جرثقیل های سقفی سنگین وزن وجود ندارد.
کاربرد جرثقیل سقفی
مزایای استفاده از جرثقیل های سقفی موجب استفاده روزافزون آن ها در صنایع مختلف شده است، به طوری که آن ها را می توان در اکثر محیط های صنعتی مشاهده نمود. از مهمترین کاربردهای جرثقیل های سقفی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1 – صنعت ساختمان
از جرثقیل های سقفی، به صورت گسترده در کارخانه های ساخت اسکلت فلزی به منظور ساخت اجزای سازه های فلزی و جابه جایی، بارگیری و تخلیه آن ها استفاده می گردد.
2 – صنایع نفتی و پتروشیمی
در صنایع نفتی، پالایشگاه ها و صنایع پتروشیمی، از جرثقیل های سقفی، به صورت گسترده برای بارگیری، حمل و نقل و تخلیه مواد اولیه و محصولات و تجهیزات استفاده می شود.
3 – صنایع دریایی و کشتی سازی
در صنایع دریایی، قایق سازی و کشتی سازی، از جرثقیل های سقفی برای ساخت، نصب یا تعمیر اجزای کشتی های غول پیکر، دکل های نفتی و سایر سازه های دریایی، حمل و نقل و نصب دستگاه ها و تجهیزات صنعتی و همچنین حمل و نقل و بارگیری کالاها، محصولات و کانتینرها در بنادر و تخلیه آن ها استفاده می شود.
4 – صنایع خودروسازی و هواپیماسازی
در صنایع خودروسازی، هواپیماسازی، لوکوموتیوسازی و در کارخانه ها و کارگاه های قطعه سازی، از جرثقیل های سقفی برای ساخت، نصب یا تعمیر حمل و نقل و نصب دستگاه ها و تجهیزات صنعتی، انتقال مواد اولیه به خط تولید و تغذیه دستگاه ها و تجهیزات و همچنین به منظور کمک به مونتاژ قطعات در خطوط مونتاژ استفاده می گردد.
5 – صنایع پل سازی و راه سازی
در صنایع پل سازی و راه سازی از جرثقیل های سقفی برای ساخت، نصب یا تعمیر حمل و نقل و نصب دستگاه ها و تجهیزات صنعتی، انتقال مواد اولیه به خط تولید و تغذیه دستگاه ها و تجهیزات و همچنین به منظور کمک به مونتاژ قطعات در خطوط مونتاژ استفاده می گردد.
6 – صنایع تولیدی و بسته بندی
از جرثقیل های سقفی، به منظور حمل و نقل و همچنین تغذیه دستگاه ها و تجهیزات به وسیله مواد اولیه در فرآیند تولید یا بسته بندی در کارخانه های و کارگاه های تولیدی استفاده می گردد.
7 – انبار و ذخیره سازی
از جرثقیل های سقفی در انبارها و محل های ذخیره سازی، به منظور تخلیه، حمل و نقل و بارگیری کالاها و محصولات استفاده می شود.
بر این اساس، امروزه جرثقیل های سقفی، یکی از مهمترین و پرکاربردترین تجهیزات در صنایع مختلف می باشند و تصور صنایع بدون آن ها امکانپذیر نیست.
انواع جرثقیل سقفی و ویژگی های آن ها
جرثقیل های سقفی، برای برآورده ساختن نیازهای صنایع مختلف، با توجه به ظرفیت حمل بار مورد نیاز و همچنین مشخصات سازه ای که جرثقیل در آن نصب می‌شود، در ابعاد و ظرفیت های مختلفی طراحی و ساخته می شوند. بر این اساس، جرثقیل های سقفی را می توان مطابق زیر، از جهات مختلف دسته بندی کرد:
الف) دسته بندی بر اساس نیروی محرکه
جرثقیل های سقفی را می توان بر اساس نوع نیروی محرکه به سه دسته زیر تقسیم بندی نمود:
جرثقیل های سقفی دستی: در این نوع از جرثقیل های سقفی، نیروی محرکه مورد نیاز، توسط نیروی انسانی تامین می شود. بدیهی است که از این نوع از جرثقیل ها می توان فقط برای حمل و نقل اجسام سبک وزن استفاده نمود. بنابراین، از این نوع جرثقیل ها، عمدتا برای حمل قطعات و اجزای سبک وزن موجود در محیط های صنعتی یا انبارها استفاده می شود.
جرثقیل های سقفی برقی (Electric Overhead Traveling Crane): در جرثقیل های سقفی برقی که گاهی با نام اختصاری EOT نیز از آن ها یاد می شود، نیروی محرکه مورد نیاز، از طریق جریان الکتریسیته تامین می شود. بنابراین، این نوع از جرثقیل ها، ظرفیت حمل و نقل بسیار بالایی دارند و امروزه، اکثر جرثقیل های سقفی مورد استفاده در صنایع مختلف، از این نوع هستند.
جرثقیل های سقفی پنوماتیک (Pneumatic Overhead Crane): در جرثقیل های سقفی پنوماتیک، نیروی محرکه مورد نیاز، از طریق هوای فشرده (پنوماتیک) تامین می شود. معمولا از این نوع جرثقیل ها، در محیط هایی مانند صنایع شیمیایی استفاده می شود که به دلایل ایمنی، امکان استفاده از نیروی محرکه جریان الکتریسیته وجود نداشته باشد.
ب) دسته بندی بر اساس عملکرد
جرثقیل های سقفی را می توان بر اساس عملکرد به دو دسته زیر تقسیم بندی نمود:
جرثقیل های سقفی تک کاره: در این نوع از جرثقیل های سقفی،
جرثقیل های سقفی چند کاره: در جرثقیل های سقفی چند کاره،
ج) دسته بندی بر اساس تجهیزات بالابری
جرثقیل های سقفی را می توان بر اساس نوع تجهیزات مورد استفاده به دو دسته زیر تقسیم بندی نمود:
جرثقیل های سقفی زنجیری: در جرثقیل های سقفی زنجیری، از زنجیرهایی که ظرفیت مشخصی دارند برای حمل و نقل بارها استفاده می گردد.
جرثقیل های سقفی سیم بکسلی: در جرثقیل های سقفی سیم بکسلی، از سیم بکسل (طنابی فلزی متشکل از چندین رشته مفتول که به شکل مارپیچ دور هسته اصلی قرار گرفته اند) برای حمل و نقل اجسام استفاده می شود.
بر اساس آنچه گفته شد، از متداول ترین و پرکاربردترین انواع جرثقیل های سقفی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
الف) جرثقیل های سقفی پل دار
ب) جرثقیل های دروازه ای
ج) جرثقیل های بازویی
د) جرثقیل های ایستگاه کاری
ه) جرثقیل های مونوریل
در ادامه این بخش، با جرثقیل های سقفی پل دار آشنا خواهیم شد. برای آشنایی با سایر انواع جرثقیل های ذکر شده، به سایر مقالات سایت مراجعه نمائید.
جرثقیل سقفی پل دار و انواع آن
جرثقیل سقفی پل دار (Overhead Bridge Cranes) که گاهی از آن ها با عنوان جرثقیل های پل نیز یاد می شود، نوع خاص و بسیار پرکاربردی از جرثقیل های سقفی است که شاکله اصلی سازه آن، از یک یا دو تیر افقی با عنوان پل (Bridge) تشکیل شده است.
انواع جرثقیل سقفی پل دار
از مهمترین انواع جرثقیل های سقفی پل دار می توان به موارد زیر اشاره نمود:
الف) جرثقیل سقفی تک پل
جرثقیل سقفی تک پل (Single girder overhead crane)، یکی از انواع جرثقیل های سقفی و از دسته جرثقیل های ثابت و دائمی است که عمدتا در محیط های صنعتی، از آن برای تخلیه، حمل و نقل و بارگیری اجسام استفاده می شود. سازه این جرثقیل ها، همانگونه که از نامشان پیداست، از یک پل (Girder) تشکیل شده است و در فضای بالای سر و در راستای عرضی، در سقف سازه ها نصب می شوند.
جرثقیل سقفی تک پل
برای آشنایی بیشتر با این نوع از جرثقیل های سقفی، به بخش زیر مراجعه نمائید:
ب) جرثقیل سقفی دو پل
جرثقیل سقفی دو پل (Double girder overhead crane)، یکی از انواع جرثقیل های سقفی و از دسته جرثقیل های ثابت و دائمی است که عمدتا در محیط های صنعتی، از آن برای تخلیه، حمل و نقل و بارگیری اجسام استفاده می شود. سازه این جرثقیل ها، همانگونه که از نامشان پیداست، از دو پل (Girder) تشکیل شده است و در فضای بالای سر و در راستای عرضی، در سقف سازه ها نصب می شوند.
جرثقیل سقفی دو پل
برای آشنایی بیشتر با این نوع از جرثقیل های سقفی، به بخش زیر مراجعه نمائید:
اجزای جرثقیل سقفی پل دار
جرثقیل های سقفی پل دار، از بخش ها و تجهیزات مختلفی تشکیل شده اند که در کنار یکدیگر، هماهنگی لازم را به منظور دستیابی به بهترین عملکرد ممکن برای جرثقیل فراهم می آورند. در تصاویر زیر، مهمترین اجزای یک جرثقیل سقفی پل دار نشان داده شده است:
وظیفه و نحوه عملکرد هر یک از این اجزا به شرح زیر است:
سازه فلزی جرثقیل
مهمترین اجزای به کار رفته در سازه یک جرثقیل سقفی پل دار عبارتند از:
1 – باندهای حرکت (Runways): باندهای حرکت جرثقیل به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند:
باندهای حرکت طولی (Longitudinally Runways): مسیری که جرثقیل، در راستای طولی سازه طی می کند، اصطلاحا باند حرکت طولی نامیده می شود. هر جرثقیل سقفی، بر روی دو ریل طولی (Runway Rails) که به صورت موازی بر روی تیرهای حمال تعبیه شده در دو سمت سازه نصب شده اند، قرار می گیرد و از این طریق می تواند مسیر طولی سازه را طی کند.
باندهای حرکت عرضی (Transverse Runways): مسیری که جرثقیل، در راستای عرضی سازه طی می کند، اصطلاحا باند حرکت عرضی نامیده می شود. هر جرثقیل سقفی، بر روی یک یا دو ریل عرضی (Runway Rails) که بر روی پل های جرثقیل تعبیه شده، قرار می گیرد و از این طریق می تواند مسیر عرضی سازه را طی کند.
ریل های جرثقیل، بسته به کاربرد جرثقیل و نیروهای وارده، در ابعاد و ضخامت های مختلفی طراحی و تولید می شوند. این تجهیزات، به دلیل نیروهایی که به صورت مستمر بر آن ها وارد می شود، بسیار در معرض خوردگی و شکستگی قرار دارند. به همین دلیل، معمولا برای ساخت آن ها، از فولاد، آلومینیوم، منگنز، پی وی سی و سایر موادی که استقامت بالایی در برابر خوردگی و شکستگی دارند استفاده می شود.
2 – پل ها (Bridges): پل ها، تیرهای باربر تشکیل دهنده اسکلت سازه جرثقیل های سقفی هستند که به صورت افقی، در سقف سازه قرار گرفته و وزن اجزای جرثقیل و بارهای حمل شده توسط آن را تحمل و از طریق کلگی ها به ستون های سازه منتقل می کنند. عمدتا برای ساخت پل های جرثقیل، از تیر ورق های فولادی و در برخی موارد، از پروفیل های استاندارد استفاده می شود.
3 – بارکش انتهایی (End Trucks): بارکش انتهایی یا کلگی ها، تیرهای حمل کننده پل های جرثقیل های سقفی هستند که در دو انتهای پل ها و در راستای طولی، بر روی باندهای حرکت قرار می گیرند. کلگی ها، شامل یک موتور محرکه به همراه چندین چرخ ( 4 یا 6 یا 8 چرخ) هستند که از این طریق، امکان حرکت آن ها بر روی ریل ها و در نتیجه، حرکت طولی جرثقیل سقفی فراهم می شود.
معمولا برای ساخت کلگی ها، از تیرورق های فولادی به شکل باکس استفاده می شود. اتصال کلگی ها به پل های جرثقیل نیز از طریق فلنج های تعبیه شده بر روی آن ها انجام می گردد. کلگی ها، معمولا به دو نوع استاندارد (Standard) و قطاري (Boogie) طراحی و ساخته می شوند.
تجهیزات الکتریکی
مهمترین اجزای الکتریکی به کار رفته در یک جرثقیل سقفی عبارتند از:
1 – موتور محرکه ارتفاعی (Hoist): بالابر یا وینچ (Winch)، موتور محرکه جرثقیل های سقفی در راستای ارتفاعی و یکی از مهمترین اجزای جرثقیل های سقفی است که با استفاده از یک درام سیم پیچی شده و یک الکتروموتور و گیربکس، بار را در راستای قائم جابه جا می کنند. وینچ ها، بر روی کالسکه جرثقیل نصب شده و با استفاده از زنجیر یا سیم بکسل، اجسام متصل شده به قلاب را به سمت بالا یا پائین حمل می کند و یا در ارتفاع مورد نظر، نگه می دارند. بالابرهای مورد استفاده در جرثقیل های سقفی، عمدتا به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند:
بالابر برقی: در بالابرهای برقی، نیروی محرکه مورد نیاز، از طریق جریان الکتریسیته تامین می شود. بنابراین، ظرفیت حمل بار بالابرهای برقی، بسیار زیاد بوده و عمدتا از آن ها برای حمل اجسام سنگین وزن تا ارتفاع زیاد مورد استفاده قرار می گیرند. بالابرهای برقی به دو نوع زنجیری (Chain) و سیم بکسلی (Wire rope) تقسیم بندی می شوند.
بالابر پنوماتیک: در بالابرهای پنوماتیک، نیروی محرکه مورد نیاز، از طریق هوای فشرده (پنوماتیک) تامین می شود. معمولا از این نوع بالابرها، در محیط هایی مانند صنایع شیمیایی استفاده می شود که به دلایل ایمنی، امکان استفاده از نیروی محرکه جریان الکتریسیته وجود نداشته باشد. زیرا در چنین مواردی، استفاده از جریان برق، امکان جرقه و آتش سوزی را افزایش می دهد.
2 – موتور محرکه طولی (Travelling Motor): برای حرکت جرثقیل سقفی در راستای طولی از طریق کلگی ها، از یک موتور گیربکس جرثقیل استفاده می شود.
3 – سیستم های برق رسانی (Electrification Systems): سیستم برق رسانی جرثقیل های سقفی، شامل دو بخش مهم است: سیستم برق رسانی طولی و سیستم برق رسانی عرضی که شامل کابل های تخت و سي ريل و قرقره (Festoon)، شین برق رسان (Conductor) و کابل و نوارهای هادی و عایق می باشد. همچنین، از مهمترین تجهیزات الکتریکی مورد استفاده در جرثقیل های سقفی می توان به تابلوهای برق (Main Panel) اشاره نمود.
4 – سیستم های کنترل (Control Systems): انتقال فرمان ها و کنترل جرثقیل های سقفی، عمدتا به سه طریق زیر قابل انجام است:
دستگاه کنترل آویز (Pendant Control): معمولا، در اکثر جرثقیل های سقفی، دستگاه کنترل و کلید فرمان توسط یک کابل بلند، از جرثقیل آویزان شده است و اپراتور از طریق آن، جرثقیل را کنترل می کند. این کنترلرها، دارای چندین دکمه برای هدایت جرثقیل در راستاهای مختلف هستند و کار کردن با آن ها – با در نظر گرفتن نکات ایمنی – بسیار آسان است.
دستگاه کنترل بی سیم (Remote Control): دستگاه های کنترل بی سیم (ریموت کنترل) انجام می شود. این کنترلرها نیز شامل چند دکمه برای صدور فرمان ها به جرثقیل هستند و کار کردن با آن ها – با در نظر گرفتن نکات ایمنی – بسیار آسان است.
کابین کنترل (Control Cabin): در برخی از جرثقیل های سقفی، برای هدایت بهتر بارها و همچنین نظارت دقیق تر بر فرآیند حمل و نقل و تخلیه و بارگیری اجسام، کابین مستقلی بر روی پل های جرثقیل نصب می گردد که اپراتور در آن مستقر شده و کنترل جرثقیل را بدست می گیرد.
تجهیزات مکانیکی
مهمترین اجزای مکانیکی به کار رفته در یک جرثقیل سقفی عبارتند از:
1 – کالسکه (Trolley): کالسکه یا واگن جرثقیل، چارچوب لازم برای نگهداری و عملکرد بالابر را فراهم می آورد. معمولا کالسکه ها به صورت افقی، بر روی پل نصب می شوند و از طریق موتور محرکه عرضی که به آن ها متصل شده است، قابلیت حرکت بر روی ریل های تعبیه شده بر پل ها، در راستای عرض سالن را دارند. بنابراین، جابه جایی بارها در راستای عرضی، از طریق حرکت کالسکه ممکن می شود.
2 – قلاب (Hook) و زنجیرها: در جرثقیل های سقفی، برای اتصال بالابر به بارها، عمدتا از قلاب ها و برای اتصال قلاب به بالابر نیز معمولا از زنجیر، سیم بکسل یا کابل های مستحکم استفاده می شود. مجموعه قلاب و زنجیرها و کابل ها، وظیفه مهار و نگهداری بارها را بر عهده دارند. به همین دلیل، این اجزاء باید از متریال بسیار مستحکمی ساخته شوند تا بتوانند وزن بار را به خوبی تحمل کنند.
3 – سیستم ترمز و ضربه گیرها (Bumpers): ضربه گیرها، همانگونه که از نامشان پیداست، تجهیزاتی هستند که به منظور کنترل ضربه های وارده و جلوگیری از آسیب به اسکلت سازه طراحی و نصب می شوند. این تجهیزات، عمدتا در نقاط انتهایی پل ها (در نزدیکی محل قرارگیری ستون های سازه)، در جلو و عقب کالسکه و همچنین در نقاط ابتدایی و انتهایی باند حرکتی جرثقیل های سقفی نصب می شوند.
ساخت جرثقیل سقفی
پس از آنکه طراحی و محاسبات جرثقیل انجام شد و همچنین، مصالح مورد نیاز، خریداری شده و به انبارهای کارخانه انتقال یافت، فرآیند ساخت جرثقیل آغاز می گردد. ساخت سازه جرثقیل ها نیز مشابه ساخت سایر سازه های فلزی است و همانند سایر سازه های فلزی، مهمترین مصالح مورد استفاده در سازه جرثقیل ها نیز فولاد است که نوع آن، توسط طراح سازه، بر اساس استحکام مورد نیاز جرثقیل تعیین می گردد.
فرآیند کلی بدین ترتیب است که ابتدا ورق ها و پروفیل های فولادی مورد نیاز برای ساخت پل ها، ستون ها و تیرهای حمال جرثقیل برش داده می شود. سپس، ورق ها، طبق نقشه های ساخت، در واحد تسمه سازی در کنار یکدیگر قرار داده شده و به یکدیگر جوش می شوند. سپس، تسمه های آماده شده به واحد مونتاژ ارسال می گردند تا اجزای جرثقیل (پل ها، ستون ها و …) ساخته شوند. در ادامه، اجزای ساخته شده، تمیزکاری شده و از هرگونه آلودگی، پاک می شوند. سپس، اجزای تمیزکاری شده، رنگ آمیزی شده و پس از بارگیری، برای نصب، به محل اجرای پروژه ارسال می گردند. برای اطلاعات بیشتر در مورد روش های ساخت جرثقیل های سقفی به بخش ساخت جرثقیل های سقفی مراجعه نمائید.
نصب جرثقیل سقفی
پس از ساخت جرثقیل سقفی در کارخانه اسکلت فلزی، زمان نصب و راه اندازی آن فرا می رسد.
برآورد هزینه ساخت جرثقیل سقفی
همانگونه که در جدول مشخصات فنی جرثقیل های سقفی نیز ذکر شد، جرثقیل های سقفی در ابعاد و ظرفیت های بسیار متنوعی طراحی و تولید می شوند و در نتیجه، بازه هزینه های تمام شده آن ها نیز بسیار متفاوت است. بنابراین، لازم است قبل از سفارش جرثقیل مورد نظر خود، نیازهای پروژه را به درستی شناسایی کنید تا هزینه های اضافی را متحمل نشوید. برای این کار، معمولا برای هر جرثقیل، یک کلاس کاری مشخص می کنند که بر اساس آن می توانید جرثقیل مناسب خود را با هزینه بهینه انتخاب نمائید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد، به مقاله آموزشی کلاس کاری جرثقیل ها مراجعه نمائید.
سفارش طراحی، ساخت و نصب انواع جرثقیل سقفی
شرکت سازه نگار، با بهره گیری از مهندسان محاسب با تجربه و با طراحی صحیح و بهینه، ضمن برآورده ساختن استحکام و ایمنی مورد نیاز سازه، هزینه های ساخت و نصب را تا حد امکان، کاهش خواهد داد. همچنین، این شرکت، قطعات جرثقیل را از برندهای مشهور تامین می نماید. مدلسازی پروژه های پذیرفته شده به صورت کاملا رایگان برای شما کارفرمایان عزیز انجام خواهد شد و در صورت نیاز، نمای سه بعدی سازه به همراه انیمیشن آن نیز در اختیار کارفرما قرار خواهد گرفت. علاوه بر این، هزینه های طراحی، بهینه سازی و صدور دفترچه محاسبات نیز با تخفیف ویژه محاسبه خواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد از طریق بخش تماس با ما، با ما در ارتباط باشید.
هشدار بسیار مهم: همانند سایر سازه ها، طراحی، مدلسازی و ساخت و اجرای جرثقیل ها نیز فرآیندی کاملا تخصصی و نیازمند تجربه بالا و تجهیزات منحصربفرد است. بر این اساس، برای برطرف کردن نیازهای صنایع، شرکت های معتبری در کشور، با طی کردن مراحل قانونی، مجوزهای لازم برای این کار را از سازمان های مربوطه دریافت کرده اند.
با این حال، متاسفانه، برخی از افراد یا شرکت های متفرقه و سودجو، بدون داشتن صلاحیت لازم، اقدام به پذیرش پروژه های عمرانی می کنند که علاوه بر عدم ناتوانی در اجرای پروژه، موجب اتلاف زمان و وارد نمودن هزینه های سنگین و گاه غیر قابل جبران به کارفرما می گردند.
به همین منظور، لازم است به عنوان کارفرما مطمئن شوید که کلیه مراحل طراحی و مدلسازی، ساخت و نصب جرثقیل، توسط شرکت های معتبر و افراد متخصص، در کارگاه ها و کارخانه های اسکلت فلزی که دارای تجهیزات لازم هستند انجام می شود. با این کار، علاوه بر اطمینان از کیفیت و صحت اجرای پروژه، می توانید در کلیه مراحل پروژه، ناظر پیشرفت پروژه و اجرای دقیق دستورالعمل ها باشید.
بنابراین، برای سفارش پروژه های خود، به هیچ عنوان به شرکت ها و موسسه های متفرقه یا غیر معتبر یا افراد ناشناس اطمینان نکنید. در صورت نیاز به مشاوره در این مورد، با ما تماس بگیرید!
طراحی، ساخت و نصب انواع جرثقیل های سقفی، دروازه ای و بازویی
شما کارفرمایان عزیز می توانید برای مشاوره تخصصی رایگان و همچنین سفارش طراحی، ساخت و نصب انواع جرثقیل های های سقفی (2 تن، 5 تن، 10 تن و 15 تن) و دروازه ای، از طریق بخش سفارش مشاوره و یا از طریق شماره تلفن های 56240012 – 021 و 56240013 – 021 و شماره موبایل 09124208085 با ما در تماس باشید!
جمع بندی
در این مقاله آموزشی، ابتدا با جرثقیل های سقفی و انواع آن ها آشنا شدیم و سپس در مورد اجزای آن ها صحبت کردیم. سعی کردیم که به مهمترین پرسش های شما در این زمینه پاسخ دهیم. با این حال، در صورتیکه هنوز پاسخ پرسش های خود را دریافت نکرده اید، می توانید در بخش نظرات سایت، پرسش های خود را مطرح کنید تا در اولین فرصت به آن ها پاسخ داده شود. خوشحال خواهیم شد که دیدگاه های ارزشمند خود را با ما در میان بگذارید. همچنین، در صورت تمایل، می توانید از طریق شماره تلفن های ذکر شده با ما در تماس باشید تا همکاران ما، مشاوره های لازم را در اختیار شما قرار دهند.
پرسش های متداول
برخی از مهمترین دلایل محبوبیت و گسترش روز افزون استفاده از این جرثقیل های سقفی عبارتند از:
1 – انعطاف پذیری در طراحی و کاربرد
2 – سازگاری با محیط های مختلف
3 – نصب آسان و سریع
4 – سادگی عملکرد
5 – ظرفیت و توانایی حمل بار بسیار بالا
6 – قابلیت تنظیم و سفارشی سازی
7 – افزایش بهره وری و تولید
8 – ایمنی و کاهش خطرات جانی و مالی
9 – عدم اشغال فضا ضمن پوشش کامل محیط کاری
10 – مقرون به صرفه بودن
از متداول ترین انواع جرثقیل های سقفی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
الف) جرثقیل های سقفی پل دار
ب) جرثقیل های دروازه ای
ج) جرثقیل های بازویی
د) جرثقیل های ایستگاه کاری
ه) جرثقیل های مونوریل
مهمترین اجزای به کار رفته در یک جرثقیل سقفی پل دار عبارتند از:
الف) سازه فلزی:
1 – باندهای حرکت (Runways) شامل:
باندهای حرکت طولی (Longitudinally Runways)
باندهای حرکت عرضی (Transverse Runways)
2 – پل ها (Bridges)
3 – بارکش انتهایی (End Trucks)
ب) تجهیزات الکتریکی:
1 – موتور محرکه ارتفاعی (Hoist)
2 – موتور محرکه طولی (Travelling Motor)
ج) تجهیزات مکانیکی:
1 – کالسکه (Trolley)
2 – قلاب (Hook) و زنجیرها
3 – سیستم ترمز و ضربه گیرها (Bumpers)
